Travel Sport & Soft Power
'การละเล่นนางด้ง'ชาวบ้านดงบังปราจีนฯ ส่งท้ายสงกรานต์ด้วยสืบทอดสู่รุ่นหลัง
ปราจีนบุรี-ชาวบ้านร่วมมือร่วมใจอนุรักษ์เพื่อสืบสานวัฒนธรรมประเพณี การละเล่นนางด้ง ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ เพื่อให้เป็นแบบอย่างแก่อนุชนรุ่นหลังได้สืบต่อ
ที่ลานกลางหมู่บ้าน ดงบัง หมู่ 3 ต.ดงบัง อ.ประจันตคาม จ.ปราจีนบุรี ชาวบ้านกว่าสามสิบคนรวมตัวกันเล่นนางด้งเพื่อรื้อฟื้นและสืบสานศิลปะ ประเพณีและวัฒนธรรมพื้นบ้านที่ตกทอดกันมายาวนานมิให้สูญหายและเป็นแบบอย่างให้อนุชนรุ่นหลังได้ได้หวงแหนประเพณีนี้ไปอีกยาวนานซึ่งในปัจจุบันแทบจะไม่มีเยาวชนรุ่นใหม่ให้ความสนใจ การทีชาวบ้านดงบังยังสืบทอดประเพณีนี้นอกจากจะเป็นพิธีการขอฝนอย่างหนึ่งเพื่อการดำรงชีวิตอยู่ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธุ์ธัญญาหารแล้วยังเป็นการสืบสานเจตนารมณ์ของบรรพบุรุษ ปีหนึ่งจะมีเพียงหนึ่งครั้ง
พิธีการได้เริ่มขึ้น โดยที่ คุณอรัญต์ญา ดวงมาลา เสนอตัวเป็นร่างที่จะให้ แม่นางด้งเข้าประทับ หลังจัดเตรียมอุปกรณ์เครื่องแต่งกาย ขันธ์ 5 แล้วผู้จัดพิธีได้จุดเทียนและธูปจำนวน 36 ดอก ร้องเพลงเซิ้งอัญเชิญเทวดา ต่อด้วยเพลงแม่นางด้ง ..นางด้งเอย นางด้งลีลา ..ไปจนกว่าจะมีนางด้งเข้าประทับร่าง ซึ่งในวันนี้ แม่นางด้งชื่อ จันทร์เทวี ลงมาประทับร่างทรง ทำให้ชาวบ้านดีใจที่แม่นางด้งกลับมาประทับอีกครั้งหลังหยุดทำพิธีมานานกว่า 4 ปี
หลังแม่นางจันทร์เทวี เข้าประทับบอกว่าอยากรำ และทาหน้าทาปาก ทางชาวบ้านจึงจัดหามาให้แม่จันทร์เทวี ได้แต่งเติมคสามสวยอย่างเต็มทีเป็นที่ถูกใจ จนออกมาร่ายรำสนุกสานกับชาวบ้าน แม้เวลาจะล่วงเลย เกรงว่าร่างทรงจะเหนื่อยขอเชิญแม่นางด้งออกแต่นางด้งไม่ยอมจนต้องเกลี้ยมกล่อมกันานจึงสำเร็จแม่นางด้งออกจากร่างทรงกลับขึ้นอยู่บนฟากฟ้า โดยในช่วงก่อนที่แม่นางด้งจะออก ชาวบ้านยังได้เข้าไปถามดวงชะตาอนาคตการทำมาหากินและเรื่องการทำนาว่าจะเป็นเช่นไร รวมถึงบางคนได้ถามแม่นางด้งว่า จะได้หลานเป็นหญิงหรือชาย หากเป็นหญิงให้ชูกะด้งสูงๆสองครั้ง ถ้าเป็นชายไม่ต้องชูซึ่งแม่นางด้งได้ชูสองครั้ง ทำให้หญิงคนดังกล่าวดีใจและยอมรับว่าถูกต้องเพราเตยเองรู้เพศของหลานมาก่อนหน้าแล้ว เพียงสอบถามเพื่ออยากรู้และพิสูจน์ว่าจริงหรือไม่
สำหรับประเพณี แม่นางด้งนี้ ทางชาวบ้าน ดงบังได้มีการอนุรักษ์และสืบทอดกันมาอย่างยาวนานหลายชั่วอายุคน โดยที่ทุกคนพร้อมใจที่จะทำให้ประเพณีนี้อยู่กับชุมชนตลอดไป แม้แต่ฝรั่งที่มีภรรยาเป็นสตรีชาวไทยมายืนดูยังชื่นชมปนระเพณีที่น่าสนใจถ่ายรูปเก็บไว้เป็นที่ระลึก
ขณะที่คุณอรัญต์ญา ดวงมาลา ร่างทรงเปิดเผยว่า ที่อาสาเป็นร่างทรงเพราะอยากรู้ว่าจะมีความรู้สึกอย่างไร ก็ยอมรับสว่า แรกๆยังรู้ตัวแต่ไม่สามารถควบคุมร่างกายได้ จนพักใหญ่ตนไม่รู้สึกตัวอีกเลย ซึ่งถึงตอนนี้ก็ยังมีความรู้สึกหนักๆเหมือนว่ายังอยู่ในตัว
มานิตย์ สนับบุญปราจีนบุรี