วว.ผลิตสารลดแรงตึงผิวจากน้ำมันปาล์ม เพื่อใช้ในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด

วันที่ 14 มีนาคม 2568 - 00:20 น.

---

กรุงเทพฯ-ปัจจุบันความต้องการผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมกำลังเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในกลุ่มสารลดแรงตึงผิวที่ผลิตจากธรรมชาติซึ่งได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก เนื่องจากตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม

หนึ่งในสารลดแรงตึงผิวชีวภาพที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรม คือ เมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนต (Methyl ester sulfonate: MES)ที่ผลิตจากน้ำมันพืช ซึ่งมีคุณสมบัติย่อยสลายได้ตามธรรมชาติและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงประสิทธิภาพการทำความสะอาดที่ดี

โดยเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตที่ผลิตจากน้ำมันพืชสามารถใช้ทดแทนสารลดแรงตึงผิวที่ผลิตจากปิโตรเคมีซึ่งย่อยสลายได้ยากและมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว

ทั้งนี้ เมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนต เป็นสารลดแรงตึงผิวประจุลบที่ได้จากกระบวนการซัลโฟเนชันของเมทิลเอสเทอร์ที่มาจากน้ำมันพืชชนิดต่างๆ (เช่น น้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว เป็นต้น) กับแก๊สซัลเฟอร์ไตรออกไซด์ (SO3)

อย่างไรก็ตามแก๊สซัลเฟอร์ไตรออกไซด์เป็นแก๊สที่มีความไวต่อปฏิกิริยาสูง เมื่อเกิดปฏิกิริยารุนแรงจะควบคุมปฏิกิริยาได้ยากและส่งผลทำให้คุณภาพของเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตลดลง นอกจากนั้นแก๊สซัลเฟอร์ไตรออกไซด์ยังมีฤทธิ์กัดกร่อนสูง หากมีการรั่วไหลจะมีอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจได้ อีกทั้งอุปกรณ์และเครื่องจักรที่ใช้ในกระบวนการยังมีต้นทุนสูง โดยเฉพาะในส่วนของระบบความปลอดภัยและการควบคุมการผลิต

ดังนั้น กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมพลังงานสะอาดและสิ่งแวดล้อม (ศนพ.) สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)  จึงดำเนิน โครงการวิจัยการผลิตสารลดแรงตึงผิวชีวภาพจากน้ำมันปาล์มโดยได้รับทุนสนับสนุนวิจัยจากสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.) ร่วมกับบริษัท สุขสมบูรณ์พัฒนาน้ำมันพืช จำกัดซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีมูลค่าเพิ่มจากน้ำมันปาล์ม ช่วยยกระดับความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรมปาล์มน้ำมันในประเทศและเป็นแรงจูงใจในการสร้างโอกาสทางธุรกิจสำหรับการลงทุนในงานวิจัยและพัฒนา ซึ่งจะนำไปสู่การสร้างอุตสาหกรรมโอลิโอเคมีที่มีมูลค่าสูงในอนาคต

โดยโครงการวิจัยมุ่งผลิตเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตจากเมทิลเอสเทอร์จากน้ำมันปาล์ม ผ่านกระบวนการซัลโฟเนชัน(sulfonation)โดยใช้สารที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและปลอดภัยกว่าแก๊สซัลเฟอร์ไตรออกไซด์

การพัฒนาผลิตภัณฑ์มูลค่าเพิ่มเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตที่ผลิตจากน้ำมันปาล์มนี้ เน้นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งยังตอบสนองความต้องการของตลาดที่ให้ความสำคัญกับความยั่งยืนและการรักษาสิ่งแวดล้อม

กระบวนการผลิตเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตจากน้ำมันปาล์มเริ่มต้นจากการเปลี่ยนน้ำมันปาล์มให้เป็นเมทิลเอสเทอร์ผ่านกระบวนการทรานส์เอสเทอริฟิเคชัน จากนั้นนำเมทิลเอสเทอร์มาทำปฏิกิริยาซัลโฟเนชัน ซึ่งเป็นการเติมหมู่ซัลโฟเนต ตรงตำแหน่งพันธะคู่ของเมทิลเอสเทอร์ เกิดเป็นเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตชนิดโซ่กิ่ง (Branched-chain MES)ที่มีคุณสมบัติเหมาะต่อการนำไปใช้เป็นสารลดแรงตึงผิว

ผลทดสอบผลิตภัณฑ์เมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตจากน้ำมันปาล์มนี้มีความเข้มข้นวิกฤตไมเซลล์ (Critical micelle concentration: CMC) เท่ากับ 2 กรัมต่อลิตร และมีค่าแรงตึงผิว ณ จุด CMC เท่ากับ 30 มิลลินิวตันต่อเมตร และผลทดสอบมุมสัมผัส 58.75 องศา แสดงให้เห็นว่ามีความสามารถในการกระจายตัวบนพื้นผิวได้ดี

จุดเด่นของเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตชนิดโซ่กิ่งที่ผลิตจากน้ำมันปาล์มผลงานวิจัยพัฒนาของ วว. มีดังนี้

1. ผลิตจากน้ำมันปาล์ม (Plant-based)
2. ย่อยสลายตามธรรมชาติและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
3. มีความสามารถในการละลายน้ำที่ดี (Higher solubility)
4. มีความสามารถในการทำให้เปียกได้ง่าย (Superior wetting ability)
5. ความเสถียรของฟองต่ำ (Lower foam stability)ทำให้ล้างออกได้ง่าย

ทั้งนี้ วว.  ได้ดำเนินการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตเมทิลเอสเทอร์ซัลโฟเนตผ่านการอบรมเชิงปฏิบัติการให้แก่ บริษัท สุขสมบูรณ์พัฒนาน้ำมันพืช จำกัด (ในฐานะผู้ร่วมให้ทุนวิจัย) ซึ่งครอบคลุมทั้งหลักการทางวิชาการและปฏิบัติการ โดยผู้เข้าอบรมมีส่วนร่วมตั้งแต่การเรียนรู้ข้อมูลทางวิชาการ และการทดลองปฏิบัติจริง

นอกจากนี้ วว. ยังพร้อมถ่ายทอดเทคโนโลยีฯ ให้แก่ผู้ประกอบการที่เกี่ยวข้องอื่นๆ  อาทิ ผู้ประกอบการธุรกิจปาล์มน้ำมันหรือ
ไบโอดีเซล ผู้ประกอบการที่ต้องการใช้สารลดแรงตึงผิวชีวภาพ  เป็นต้น เพื่อนำไปสู่การใช้ประโยชน์ที่หลากหลายและมีการขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ ของประเทศต่อไป