เสียงเงียบแห่งบาทไทย: พลังนุ่มที่เขย่า เวทีการเงินโลก  โดย:  ฟอนต์  สีดำ

วันที่ 10 สิงหาคม 2568 - 18:22 น.

โลกกำลังเปลี่ยนผ่าน-เงินตราในศึกอำนาจใหม่

ในท่ามกลางความคลี่คลายทางเทคโนโลยีและความเร่งเร้าในสนามภูมิรัฐศาสตร์ โลกมิได้เปลี่ยนแปลงเพียงรูปแบบของสงคราม แต่ยังเปลี่ยนแปลงวิธีการครอบงำอำนาจ ผ่านสิ่งที่ดูจะไร้เสียง - สกุลเงิน

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง ระบบ Bretton Woods ได้ยกย่องให้เงินดอลลาร์สหรัฐเป็นศูนย์กลางของระบบการเงินระหว่างประเทศ ดอลลาร์กลายเป็นสิ่งที่ไม่มีใครหลีกเลี่ยงได้ ทั้งในเชิงพาณิชย์ พลังงาน หรือทุนสำรองของประเทศต่าง ๆ แม้ระบบทองคำจะถูกยกเลิกในยุค 70s แต่บทบาทของดอลลาร์ยังดำรงอยู่และขยายความลึกทางอำนาจ

แต่เหตุการณ์ในปี 2022 เมื่อรัสเซียถูกรุมคว่ำบาตรและถูกตัดขาดจากระบบ SWIFT จุดประกายให้ทั่วโลกตระหนักว่า การฝากอนาคตไว้กับสกุลเงินของชาติมหาอำนาจ คือความเสี่ยงเชิงอธิปไตยที่อาจแฝงเงื่อนงำแห่งการควบคุม

จีน–รัสเซีย และความฝันที่จะไม่ต้องพึ่งดอลลาร์

จีนในฐานะเจ้าของทุนสำรองเงินตราต่างประเทศมากที่สุดในโลก มิอาจนิ่งเฉยต่อแรงกดดันทางภูมิรัฐศาสตร์ โดยเฉพาะเมื่อการเผชิญหน้าทางการค้ากับสหรัฐฯ ขยายตัวเป็นสงครามเย็นยุคใหม่

จีนและรัสเซียจึงจับมือกันข้ามเส้นพรมแดนของเงินดอลลาร์ หันมาใช้สกุลเงินท้องถิ่น และสร้างโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินที่ตัดขาดจากการควบคุมของตะวันตก เช่น ระบบ CIPS ของจีนที่เป็นคู่แข่งของ SWIFT โดยตรง

ในกระแสน้ำเชี่ยวของสงครามเงินตรา มีปรากฏการณ์หนึ่งที่ดูจะสวนทางกับกระแสนั้น คือการเกิดขึ้นของ “เงินบาท” ในฐานะสะพานกลางแห่งความไว้วางใจ

ดีลลับ 4,000 ล้าน: จุดพลิกของบาทไทย

ในปี 2024 สื่อบางแขนงรายงานถึงการทำธุรกรรมด้านพลังงานระหว่างรัสเซียกับจีนที่มีมูลค่ากว่า 4,000 ล้านบาท — โดยปราศจากเงินดอลลาร์ และดำเนินการผ่าน "เงินบาท"

ธุรกรรมดังกล่าวไม่ได้อาศัยระบบ SWIFT แต่ผ่านธนาคารในประเทศไทย เป็นการสร้างเส้นทางการเงินใหม่ที่หลีกเลี่ยงระบบเดิมอย่างสมบูรณ์

คำถามสำคัญจึงบังเกิด: เหตุใดจึงต้องเป็นประเทศไทย? และทำไม “บาทไทย” จึงได้รับความไว้วางใจให้เป็นตัวกลางในสนามที่เต็มไปด้วยอำนาจและความระแวง?

mBridge: ยุทธศาสตร์ร่วมสร้างระเบียบใหม่

บาทไทยไม่ได้อยู่เพียงลำพังในเส้นทางของการเปลี่ยนแปลงโลกการเงิน แต่มีบทบาทใน “mBridge” — โครงการพัฒนาระบบชำระเงินดิจิทัลข้ามพรมแดนที่ไม่ต้องพึ่งดอลลาร์

mBridge เป็นความร่วมมือของธนาคารกลางจีน, ฮ่องกง, UAE และไทย โดยมีธนาคารเพื่อการชำระหนี้ระหว่างประเทศ (BIS) เป็นผู้สนับสนุน

ผลการทดลองชี้ว่า การทำธุรกรรมข้ามประเทศใช้เวลาเพียงไม่กี่วินาที ลดต้นทุนมหาศาล และหลีกเลี่ยงการควบคุมของสหรัฐฯ อย่างมีนัยสำคัญ

บาทไทยจึงก้าวข้ามจากบทบาทสกุลเงินในภูมิภาค สู่การเป็นองค์ประกอบหนึ่งของระเบียบการเงินโลกแบบใหม่

บาทไทยในมิติภูมิรัฐศาสตร์

เมื่อพินิจในแง่ภูมิรัฐศาสตร์ เงินตราไม่ใช่เพียงสื่อกลางแลกเปลี่ยน แต่เป็น “อำนาจทางเลือก” ที่ใช้ต่อรองได้ในเวทีโลก

เงินบาทมิได้เป็นเจ้าของตลาดโลกเช่นดอลลาร์ หรือกลุ่มพหุอำนาจอย่างยูโร แต่กลับถูกมองว่าเป็น “ช่องว่างปลอดภัย” ที่สามารถใช้ในสถานการณ์ที่ขั้วต่าง ๆ ไม่ไว้วางใจกัน

เมื่อใช้ดอลลาร์คือการอยู่ใต้ร่มเงาสหรัฐฯ เมื่อใช้หยวนอาจถูกมองว่าเข้าข้างจีน แต่เมื่อใช้เงินบาท — โลกกลับเงียบเสียงแห่งความหวาดระแวงลงทันที

เปรียบเทียบบาทไทยในสนามสกุลเงิน

บาทไทยอยู่ในจุดสมดุลของความน่าเชื่อถือ เสถียรภาพ และการเปิดเสรี ซึ่งเหมาะอย่างยิ่งต่อบทบาท “ตัวกลาง” ในโลกที่ไม่ไว้วางใจกัน

ข้อจำกัดที่ต้องตระหนักและข้ามผ่าน

แม้ศักยภาพจะสูง แต่เงินบาทยังมีข้อจำกัดบางประการ ได้แก่:

1. ขนาดเศรษฐกิจไทยที่ยังเล็ก
2. ความผันผวนจากเงินทุนไหลเข้า-ออก
3. โครงสร้างพื้นฐานทางการเงินที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่
4. เสถียรภาพทางการเมืองภายในประเทศ

ข้อจำกัดเหล่านี้คือสิ่งที่ต้องปรับปรุงเพื่อยกระดับบทบาทของเงินบาทอย่างแท้จริง ไม่ใช่ข้อจำกัดที่ถาวร

อนาคตของเงินบาทในระเบียบโลกแบบหลายขั้ว

ในระเบียบโลกแบบหลายขั้ว (Multipolar Financial Order) เงินบาทอาจไม่ได้เป็นผู้นำ แต่เป็น “ตัวเชื่อม” ที่ทำให้ผู้เล่นแต่ละฝ่ายสามารถทำธุรกรรมได้ โดยไม่ถูกลากเข้าสู่สงครามการเงินของชาติมหาอำนาจ

เช่น:

• การค้าระหว่างจีน-ตะวันออกกลาง โดยชำระเป็นเงินบาท
• การลงทุนร่วมระหว่างประเทศที่ต่างฝ่ายไม่เชื่อใจกัน
• การชำระค่าพลังงานและอาหาร โดยไม่ต้องแปลงเป็นดอลลาร์

บาทไทยจึงไม่ใช่ “ธงของจักรวรรดิ” แต่เป็น “ใบพาย” ของโลกที่ต้องการความสมดุล

บทสรุป: เสียงเงียบที่กึกก้องของ Soft Power

ในยุคที่แต่ละฝ่ายต่างตะโกนประกาศความยิ่งใหญ่ของสกุลเงินตน ไทยกลับเลือกเดินท่ามกลางความเงียบ และในความเงียบนั้นเอง — บาทไทยกำลังสั่นสะเทือนสมดุลเดิม และร่างอนาคตใหม่อย่างมั่นคง

Soft Power ทางการเงินของไทยจะไม่มาจากกองทัพหรือแรงกดดัน แต่จากความไว้ใจ เสถียรภาพ และความสามารถในการไม่เลือกข้าง

ในโลกที่ไม่มีผู้ชนะเด็ดขาด ผู้ที่ “อยู่ตรงกลาง” อย่างสงบ — คือผู้ที่ได้เปรียบอย่างแท้จริง

“ประเทศไทยไม่ต้องครองโลก แค่เป็นสะพานที่เชื่อมโลกเข้าหากัน ก็เพียงพอแล้ว”

แหล่งอ้างอิง:

• รายงานจากธนาคารแห่งประเทศไทย (BOT)
• โครงการ mBridge โดย BIS Innovation Hub
• การวิเคราะห์จาก IMF และ World Bank เกี่ยวกับ Multipolar Currency System
• รายงานด้านการคว่ำบาตรของ SWIFT และสื่อระดับโลก เช่น Bloomberg, Reuters, และ The Diplomat
• เอกสารของสถาบัน Carnegie Endowment for International Peace