Authority & Harm
สภาทนายความฯดีเดย์ยื่นฟ้อง16ส.ค.นี้ 'แก๊งค์ปลาหมอคางดำ'ทั้งภาครัฐ-เอกชน
กรุงเทพฯ-สภาทนายความแถลงข่าว เรื่องการบังคับใช้กฎหมายกรณีการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำในประเทศไทย ประกาศดีเดย์ฟ้อง2ศาลใน16ส.ค.นี้ ทั้งศาลแพ่งฟ้องบริษัทเอกชนที่สงสัยและศาลปกครองฟ้องหน่วยงานรัฐ ให้เข้ามารับผิดชอบและเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ
เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม 2567 เวลา 12.00 น. ณ ห้องประชุมชั้น 4 สภาทนายความในพระบรมราชูปถัมภ์ ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ นายสัญญาภัชระ สามารถ อุปนายกฝ่ายปฏิบัติการ นายสุนทร พยัคฆ์ เลขาธิการสภาทนายความ นายวีรศักดิ์ โชติวานิช อุปนายกฝ่ายเทคโนโลยีและสารสนเทศ กรรมการประชาสัมพันธ์และรองเลขาธิการ นายไพบูลย์ แย้มเอม อุปนายกฝ่ายสวัสดิการและสิทธิประโยชน์ ว่าที่ร้อยตรี สมชาย อามีน ประธานอนุกรรมการสิ่งแวดล้อมฝ่ายคดีและปฏิบัติการ นายปรเมษฐ์ แดนดงยิ่ง รองประธานกรรมการคดีปกครอง นายภูไท กลิ่นจันทร์ รองประธานอนุกรรมการคดีปกครอง และนายชัยยุทธ รัตนปันตี รองประธานกรรมการคดีปกครอง ร่วมแถลงข่าว
ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ เปิดเผยว่า ตามที่สภาทนายความในพระบรมราชูปถัมภ์ โดยคณะกรรมการสิ่งแวดล้อม ได้รับหนังสือร้องเรียนจากชาวบ้านในตำบลยี่สาร ตำบลแพรกหนามแดง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม ว่าได้รับความเสียหายจากการระบาดของปลาหมอคางดำที่พบในแหล่งน้ำธรรมชาติ และในพื้นที่บ่อเลี้ยงกุ้งและบ่อเลี้ยงปลาของชาวบ้าน และสภาทนายความ ได้ตั้งประธานสภาทนายความทนายความจังหวัดรวม 16 จังหวัด เป็นผู้แทนของสภาทนายความ เพื่อร่วมประชุมกับส่วนราชการ กำหนดวิธีแก้ไขปัญหาโดยเร่งด่วน
ต่อมา มีชาวบ้านในจังหวัดอื่นๆ ได้ยื่นขอความช่วยเหลือทางกฎหมายเข้ามาเพิ่มเติม เพื่อให้คณะกรรมการสิ่งแวดล้อม สภาทนายความได้พิจารณาบังคับใช้กฎหมายกับผู้ที่ก่อให้เกิดหรือเป็นต้นเหตุของการระบาดของสัตว์น้ำต่างถิ่น ในกรณีนี้สภาทนายความโดยคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมได้จดทะเบียนเป็นองค์กรเอกชนด้านสิ่งแวดล้อม เมื่อปีพ.ศ. 2545 และเป็นสมาชิกของสมัชชาองค์กรเอกชนด้านสิ่งแวดล้อมสามารถดำเนินการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชนผู้ได้รับอันตรายหรือความเสียหายจากภาวะมลพิษอันเกิดจากการรั่วไหลหรือแพร่กระจายของมลพิษรวมทั้งเป็นผู้แทนในคดีที่มีการฟ้องร้องต่อศาล เพื่อเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนหรือค่าเสียหายให้แก่ผู้ที่ได้รับอันตรายหรือได้รับความเสียหายนั้นด้วย ตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535
จากการสอบข้อเท็จจริงของคณะทำงานสภาทนายความ พบว่าปลาหมอคางดำซึ่งเป็นสัตว์น้ำต่างถิ่นที่ได้รับอนุญาตจากการประมงให้นำเข้าเพื่อการทดลองศึกษาวิจัยและพัฒนาพันธุ์สัตว์น้ำ โดยมีผู้ประกอบการแห่งหนึ่งเป็นผู้ขออนุญาตนำเข้าและมีการนำเข้ามาศึกษาทดลองเลี้ยงในปีพ.ศ. 2553 ที่ศูนย์วิจัยเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำของบริษัทผู้ประกอบการแห่งหนึ่งย่านจังหวัดสมุทรสงคราม และพบการระบาดของปลาหมอคางดำในปีพ.ศ. 2560 เป็นต้นมา โดยเริ่มระบาดครั้งแรกที่ตำบลยี่สาร ตำบลแพรกหนามแดง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม และจากการศึกษาพบว่าสายพันธุ์การระบาดของปลาหมอคางดำมาจากจุดร่วมสายพันธุ์เดียวกัน
จากกรณีดังกล่าว คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมสภาทนายความและคณะกรรมการสำนักงานคดีปกครอง จึงกำหนดแนวทางให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายในสองแนวทาง คือ
1) การดำเนินคดีแพ่งกับผู้ก่อให้เกิดการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำในประเทศไทย โดยดำเนินคดีแบบกลุ่ม เรียกค่าเสียหายจากการขาดรายได้ของชาวประมง และเรียกค่าเสียหายจากการที่ทรัพยากรธรรมชาติถูกทำลาย ตามหลัก “ผู้ก่อให้เกิดมลพิษเป็น ผู้จ่าย”
2) การดำเนินคดีปกครองกับหน่วยงานอนุญาตที่ละเลย ละเว้นในการปฏิบัติหน้าที่ตามที่กฎหมายกำหนด ทำให้เกิดการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำเป็นการทำละเมิดทางปกครองและให้หน่วยงานอนุญาตขจัดการแพร่ระบาดและฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติที่สูญเสียไป โดยให้เรียกค่าใช้จ่ายในการดำเนินการจากผู้ก่อให้เกิดการระบาดของปลาหมอคางดำ รวมทั้งค่าเสียหายจากการที่ต้องสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ
"เราเตรียมร่างฟ้องหน่วยงานรัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้อง ส่วนหลักฐานเราพร้อมทุกอย่าง แต่เราต้องการเปิดโอกาสให้กับเกษตรผู้เสียหายอีกส่วนหนึ่งมาร้องเรียนเพิ่มเนื่องจากแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำได้ขยายวงกว้างออกไป โดยเราจะยื่นฟ้องเป็นกลุ่ม ปัจจุบันเกษตรที่ได้รับความเสียหายอย่างรุนแรงถึงขั้นต้องเปลี่ยนอาชีพมีอยู่ประมาณ 3 กลุ่มใหญ่ๆ ส่วนภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง เรารู้แล้วว่าเป็นใคร แต่ในเบื้องต้นยังไม่สามารถระบุได้รอในชั้นศาล ส่วนคดีปกครอง เราจะฟ้องหน่วยงานรัฐหลักๆที่รับผิดชอบในเรื่องนี้ ให้มีการเยียวยาเพื่อให้เป็นไปตามขั้นตอนของกฎหมาย ซึ่งทั้งสอบคดีเรากำหนดวันฟ้องชัดเจนคือ 16 สิงหาคมนี้" ดร.วิเชียรกล่าว
ด้านนายปัญญา โตกทอง เครือข่ายประชาคมคนรักแม่กลอง จ.สมุทรสงคราม กล่าวว่า การรวมกลุ่มนัันเราทำกันมานานแล้ว สมุทรสงครามเรามีเครือข่ายประชาชนรักษ์แม่กลอง และเราจัดเป็นเครื่อข่ายรักอ่าวไทยตอนบน 7 จังหวัดแล้วตอนนี้เชื่อมกับสมาคมนักข่าวไทย ส่วนสมาคมประมงฯก็ยังไม่ทราบว่า เขาจะฟ้องด้วยหรือไม่ สำหรับพวกเราประมงพื้นบ้านและประมงเลี้ยงบนฝั่ง ได้รับผลกระทบมานานแล้ว ส่วนจังหวัดอื่นเรายังไม่ได้คุย เราจะเน้นที่จังหวัดเรามากกว่า ส่วนเรื่องการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากปลาหมอคางดำนั้น เราเรียกร้องให้จังหวัดประกาศเป็นพื้นที่ภัยพิบัติ ซึ่งเราได้พูดคุยกับทางจังหวัดมานานแล้วจนเลิกคุยกันแล้ว คุยกันมาเป็น10ปี เขารู้เรื่องแล้ว แต่ทำไมเขาไม่จัดการ แต่ตอนนี้มันเกินความสามารถของจังหวัดไปแล้ว ต้องเป็นหน่วยงานระดับประเทศแล้ว ส่วนเรื่องการรับซื้อปลาหมอค้างดำของภาครัฐ ขณะนี้ยังไม่มีการเปิดรับซื้อ ปริมาณปลาก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพราะต่างก็รอประกาศรับซื้อก่อนจะลงจับขาย