In Global
นักวิจัยจีนพัฒนาปลาหุ่นยนต์ปฏิวัติการ เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำด้วยความแม่นยำของAI
ที่ศูนย์นวัตกรรมแห่งชาติด้านการประมงดิจิทัลกรุงปักกิ่ง ปลาหุ่นยนต์สองตัวที่มีลักษณะภายนอกเป็นโลหะ ว่ายน้ำอย่างสง่างามอยู่ในบ่อเพาะพันธุ์ สะท้อนถึงงานวิจัยล้ำสมัยที่มีเป้าหมายพลิกโฉมวงการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
“นี่คือปลาทูน่าหุ่นยนต์และปลาโลมาหุ่นยนต์ที่เราพัฒนา” หลิว จิ้นชุน รองศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์แห่งประเทศจีน (CAU) กล่าว “แม้จะมีลักษณะการว่ายน้ำต่างกัน แต่เป้าหมายหลักของพวกมันเหมือนกัน คือช่วยเหลือในการเพาะเลี้ยงปลา”
หลิวเป็นหนึ่งในทีมวิจัยด้านหุ่นยนต์ชีวกลใต้ทะเล ซึ่งมุ่งพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อช่วยลดภาระงานหนักของชาวประมง
“เราต้องการให้ชีวิตของชาวประมงง่ายขึ้น” เว่ย เย่ากวง หนึ่งในสมาชิกทีมที่มีประสบการณ์มากกว่า 20 ปี กล่าว พร้อมเล่าว่าในอดีต ชาวประมงต้องใช้เวลาหลายวันในการตรวจสอบกระชังเลี้ยงสัตว์น้ำขนาดใหญ่ โดยนักดำน้ำต้องใช้เวลาถึง 3-4 วันในการสำรวจอวนเพาะเลี้ยงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 400 เมตร ซึ่งทั้งสิ้นเปลืองเวลาและมีค่าใช้จ่ายสูง
เพื่อแก้ปัญหานี้ ทีมวิจัยจึงพัฒนา “ปลาหุ่นยนต์” ติดตั้งเซนเซอร์ใต้น้ำ เพื่อใช้ตรวจสอบปลารวมถึงอวน โดยหุ่นยนต์รุ่นแรกสามารถลาดตระเวนกระชังขนาด 400 เมตรได้ภายในเวลาเพียง 4 ชั่วโมง ถือเป็นก้าวกระโดดเมื่อเทียบกับการตรวจสอบแบบดั้งเดิม
อย่างไรก็ตาม ความท้าทายใหม่ก็เกิดขึ้น นั่นคือ “ความเครียดของปลา” “ปลาตกใจง่าย หากหุ่นยนต์เข้าใกล้เกินไป ปลาจะกระโดดขึ้นจากน้ำ” หลิวอธิบาย
ทีมวิจัยจึงออกแบบปลาหุ่นยนต์รุ่นใหม่ที่มีขนาดเล็กลงและโครงสร้างลู่ลมมากขึ้น เพื่อลดการรบกวนระบบนิเวศในน้ำ “เมื่อปลาหุ่นยนต์ของเราว่ายน้ำ ปลาจริงก็มักจะว่ายตาม คล้ายกับพฤติกรรมตามธรรมชาติที่ปลาตัวเล็กว่ายตามตัวใหญ่” หลิวกล่าว
อีกปัญหาที่พบคือหางของปลาทูน่าหุ่นยนต์ซึ่งแกว่งไปมา ทำให้หัวของหุ่นยนต์เคลื่อนไหวไม่แน่นอน และส่งผลต่อการตรวจสอบใต้น้ำ ทีมจึงพัฒนาระบบควบคุมการมองเห็นให้มีเสถียรภาพมากขึ้น เพื่อให้หุ่นยนต์สามารถสำรวจสภาพใต้น้ำได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า หุ่นยนต์ปลานี้รวมเทคโนโลยีล้ำสมัยไว้หลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นระบบขับเคลื่อนเลียนแบบปลาจริง มอเตอร์ขับเคลื่อนสองทิศทางที่ยืดหยุ่น ช่วยลดการรบกวนและว่ายน้ำได้อย่างลื่นไหล อีกทั้งยังติดตั้งเซนเซอร์ความแม่นยำสูงสำหรับตรวจสอบคุณภาพน้ำและพฤติกรรมของปลาแบบเรียลไทม์
นอกจากนี้ ทีมยังได้นำปัญญาประดิษฐ์มาใช้ โดยพัฒนาอัลกอริทึมควบคุมการเคลื่อนไหวอัตโนมัติ และชิป AI น้ำหนักเบา ทำให้หุ่นยนต์สามารถว่าย วิเคราะห์ และปรับตัวได้เองตามสภาพแวดล้อมใต้น้ำที่หลากหลาย
ผู้เชี่ยวชาญมองว่า ปลาหุ่นยนต์เหล่านี้จะเปิดแนวทางใหม่ในการจัดการฟาร์มประมง เช่น การนำปลากลุ่มเป้าหมายไปยังพื้นที่ที่ต้องการเก็บเกี่ยว และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพด้านการให้อาหาร
“วิธีให้อาหารแบบเดิมอาจสิ้นเปลืองหรือกระจายไม่ทั่วถึง แต่ปลาหุ่นยนต์ที่มาพร้อมกล่องเหยื่อและเซนเซอร์จะสามารถให้อาหารอย่างแม่นยำ โดยอิงจากตัวชี้วัดทางชีวภาพ เช่น ขนาด จำนวน และระดับกิจกรรมของปลา” หลิวกล่าว สิ่งนี้ช่วยลดการสูญเสียเหยื่อ ลดต้นทุน และสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของปลา
นอกจากการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแล้ว ปลาหุ่นยนต์ยังมีศักยภาพในงานสำรวจใต้ทะเลลึกและตรวจสอบทรัพยากรทางทะเล “อุปกรณ์ใต้น้ำแบบดั้งเดิมมักใหญ่เทอะทะ ใช้พลังงานมาก และรบกวนชีวิตสัตว์น้ำ แต่ปลาหุ่นยนต์ชีวกลเงียบและแนบเนียน จึงสามารถเก็บข้อมูล สำรวจภูมิประเทศใต้น้ำ และเฝ้าระวังระบบนิเวศโดยไม่รบกวนสิ่งมีชีวิต” เว่ยกล่าว
จนถึงปัจจุบัน ทีมงานเก็บข้อมูลวิดีโอกว่า 200 เทราไบต์ ครอบคลุมปลามากกว่าหนึ่งโหล พร้อมรูปถ่ายและวิดีโอกว่า 10 ล้านไฟล์ “ข้อมูลเหล่านี้มีความสำคัญต่อการฝึกโมเดล AI เพื่อพัฒนาแนวทางเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่ชาญฉลาดและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น” เว่ยเสริม
ทีมยังได้บูรณาการเทคโนโลยีเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำอัจฉริยะเข้ากับระบบ “Fanli Big Model” ซึ่งเป็นระบบ AI ที่พัฒนาโดยศูนย์นวัตกรรมแห่งชาติด้านการประมงดิจิทัล ปัจจุบันเทคโนโลยีดังกล่าวถูกนำไปใช้งานใน 23 มณฑล ครอบคลุมพื้นที่เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำบนบกกว่า 6.3 ล้านตารางเมตร และฟาร์มในบ่อหรือทะเลอีกกว่า 5.5 พันล้านตารางเมตร ช่วยลดต้นทุนแรงงานลงถึง 50%
นอกเหนือจากปลาหุ่นยนต์แล้ว ศูนย์ฯ ยังพัฒนาเทคโนโลยี “AI พลัส ประมง” หลากหลายด้าน เช่น ระบบตรวจวัดคุณภาพน้ำ การวิเคราะห์พฤติกรรมปลา ระบบให้อาหารอัจฉริยะ และการเตือนภัยโรคระบาดในปลา มอบการสนับสนุนทางเทคนิคอย่างครบวงจรสำหรับการประมงยุคใหม่
ศาสตราจารย์หลี่ ต้าเลี่ยง ผู้อำนวยการศูนย์ฯ และอาจารย์ประจำมหาวิทยาลัย CAU เน้นย้ำถึงบทบาทพลิกโฉมของ AI ต่ออุตสาหกรรมประมง “AI จะเข้ามายกระดับประสิทธิภาพและส่งเสริมความยั่งยืนของระบบการเลี้ยงปลา”
“ในขณะที่ประชากรโลกเพิ่มขึ้นและความกังวลเรื่องความปลอดภัยทางอาหารสูงขึ้น การเพาะเลี้ยงปลาแบบดั้งเดิมกำลังเผชิญกับปัญหา เช่น มลภาวะทางน้ำ การสิ้นเปลืองทรัพยากร และการใช้ยาที่ไม่เหมาะสม ซึ่ง AI สามารถเข้ามาแก้ไขปัญหาเหล่านี้ และช่วยให้การจัดการฟาร์มปลามีความแม่นยำมากขึ้น” เขากล่าว
“ทีมของเราจะเดินหน้าค้นหาแนวทางนวัตกรรมใหม่ ๆ ในด้านหุ่นยนต์ใต้น้ำ เพื่อสร้างอนาคตของการเลี้ยงปลาให้มีประสิทธิภาพและชาญฉลาดยิ่งขึ้น” หลี่กล่าวทิ้งท้าย
แหล่งข้อมูล: https://news.cgtn.com/news/2025-04-01/Robotic-fish-revolutionize-aquaculture-with-AI-precision-1Cdd05AZgs0/p.html