In Global
เปิดมุมมอง..สงครามการค้า'อเมริกา-จีน' 'ทรัมป์'มาใหม่ไม่เหมือนเดิม
กรุงเทพฯ-สมาคมสื่อมวลชนไทย-จีน ได้จัดงานเสวนาโต๊ะกลมเรื่อง “สงครามการค้าอเมริกา-จีน2025” เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 23 มกราคม พ.ศ.2568 ที่ผ่านมา ณ ห้อง VIP3 ชั้น2 ศูนย์ฝึกประสบการณ์วิชาชีพ จันทรเกษมปาร์คมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม ถนนรัชดาภิเษก กรุงเทพฯ ด้วยการสนับสนุนของศูนย์วิจัยหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางไทย-จีน
วิทยากรร่วมการเสวนาประกอบด้วยนายวิบูลย์ คูสกุล อดีตเอกอัครราชทูต ณ กรุงปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีนนายนิษณะ ทวีพาณิชย์ ผู้อำนวยการสำนักพัฒนาตลาดและธุรกิจไทยในต่างประเทศ 1กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ผศ.ธมาภรณ์ พูมพิจอาจารย์ประจำสาขาภูมิศาสตร์และประวัติศาสตร์เชิงท่องเที่ยวคณะมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม ดำเนินรายการโดยนายชัยวัฒน์ วนิชวัฒนะ นายกสมาคมสื่อมวลชนไทย-จีน
ทรัมป์2.0 : ยุคทองที่ไม่ธรรมดา
นายวิบูลย์คูสกุล อดีตเอกอัครราชทูต ณ กรุงปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีนกล่าวว่าสงครามการค้าคืออาการของโรค สมุฏฐานของโรคคือสหรัฐอเมริกากลัวจีนเป็นภัยคุกคามเพราะจีนผงาดขึ้นมาอย่างรวดเร็วและน่ากลัว โดนัลด์ ทรัมป์ เป็นคนที่ไม่ธรรมดา เป็นนักธุรกิจเต็มตัวจึงคิดทุกอย่างเป็นธุรกิจ การกลับมาครั้งนี้ชนะแบบแลนด์สไลด์ได้อาณัติจากมหาชนในประเทศซึ่งเขาคุยว่าได้เสียงจากคนทุกกลุ่มอาชีพรวมถึงคนรุ่นใหม่ ได้อัจฉริยะอย่างอีลอน มัสก์ และอีกหลายคน ถือเป็นยุคทองของทรัมป์ที่มีทั้งอำนาจ เงินตราและอิทธิพล รัฐบาลทรัมป์อาจไม่ใช้วาทะกรรมแต่เป็นรูปธรรมแบบหมูไปไก่มาเรื่องกำแพงภาษีที่ทั่วโลกกังวลอาจจะไม่ดุเดือดอย่างที่คิดเพราะประกาศเอาไว้เพื่อต่อรอง
ทรัมป์ผู้กลับมารับตำแหน่งประธานาธิบดีอีกครั้งเป็นคนฉลาดมาก ดูเรื่องTikTok เทอมแรกทรัมป์บอกว่าจะแบนTikTok แต่ยังไม่ได้ทำจนโจ ไบเดน มาสั่งแบนด้วยข้อหาเป็นภัยความมั่นคงแต่ไบเดนไม่ได้ประโยชน์อะไรเลย ส่วนทรัมป์กลับมาใช้TikTokเป็นประโยชน์ในการหาเสียงและเมื่อเข้ารับตำแหน่งยังสั่งขยายเวลาให้TikTok 75 วัน โดยอ้างว่าได้คุยกับสี จิ้นผิง เสนอทางออกให้สหรัฐฯเข้าถือหุ้น50% โดยไม่พูดเรื่องกำแพงภาษีซึ่งเชื่อว่าจีนจะต้องยอมรับ สะท้อนความฉลาดของทรัมป์
อีกตัวอย่างที่สะท้อนความฉลาดของทรัมป์คือสงครามยูเครน-รัสเซีย ที่ประกาศว่าจะยุติโดยเร็ว เมื่อขึ้นรับตำแหน่งก็บอกว่าจะให้จบภายใน6เดือนโดยทรัมป์ไม่ด่ารัสเซียเลยเหมือนปล่อยให้รัสเซียผนวกดินแดนยูเครนแต่ทรัมป์ยกเอาเรื่องกรีนแลนด์และคลองปานาขึ้นมาพูดในเชิงต่อรองแบบเดียวกับที่รัสเซียทำกับยูเครน
การเนรเทศคนต่างด้าวครั้งใหญ่เป็นนโยบายเรือธงของทรัมป์ที่ได้ใจชาวอเมริกันมากว่าจะเป็นเหมือนยุโรปที่เจอปัญหามากเรื่องความมั่นคงทรัมป์ไม่สนใจเรื่องสิทธิมนุษยชนจึงประกาศจะผลักดันคนที่อยู่อย่างผิดกฎหมายออก 750,000 คน อินเดียต้องประกาศรับพลเมืองกลับ 18,000 คน ที่เข้าสหรัฐฯอย่างผิดกฎหมายเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาการค้ารวมไปถึงเรื่องการยกเลิกการให้สัญชาติเด็กต่างด้าวที่เกิดในสหรัฐฯที่พ่อแม่เป็นผู้อพยพแบบผิดกฎหมาย
นอกจากนี้เรื่องสำคัญอย่างการถอนตัวจากองค์การอนามัยโลก(WHO) และความตกลงปารีส(เรื่องความร่วมมือด้านสภาพภูมิอากาศ)เพื่อไม่ต้องเป็นสปอนเซอร์ใหญ่ เลิกสนใจอุตสาหกรรมรถยนต์ไฟฟ้าและหันมาสนับสนุนการขุดเจาะน้ำมันล้วนเป็นเรื่องที่ทรัมป์ดำเนินการทันทีตามที่หาเสียงเอาไว้
สหรัฐอเมริกาที่ยิ่งใหญ่ได้ทุกวันนี้เพราะเป็นสังคมนวัตกรรมที่มีเทคโนโลยีเปลี่ยนโลก หลังจากนี้สหรัฐฯจะไปไกลเรื่องเอไอ(ปัญญาประดิษฐ์)โครงสร้างทางเศรษฐกิจจะกำหนดรูปแบบทางการเมืองของสหรัฐอเมริกา พรรครีพับลิกันคือภาพของนายทุนใหญ่ที่สนับสนุนการเมือง
ส่งออกไทยไปจีน-อเมริกายังโต
นายนิษณะ ทวีพาณิชย์ ผู้อำนายการสำนักพัฒนาตลาดและธุรกิจไทยในต่างประเทศ 1 กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ เชื่อว่าการส่งออกไทยไปจีนและอเมริกาในปี 2568 ยังเติบโตได้ตามแผน โดยมองว่านโยบายของทรัมป์ กำหนดมาเพื่อชนะใจคนอเมริกา ไม่ว่าจะเป็นการแก้ปัญหาผู้อพยพ ปัญหายาเสพติด การต่อรองกับประเทศเพื่อนบ้านคือแคนาดาและเม็กซิโก เป็นนโยบายในการแก้ปัญหาภายในของตัวเอง ในขณะที่การขึ้นกำแพงภาษียังต้องเสี่ยงกับปัญหาเงินเฟ้อ ทำให้ผู้บริโภคต้องจ่ายเงินซื้อสินค้าในราคาที่สูงขึ้น การจะดึงอุตสาหกรรมกลับไปลงทุนในอเมริกาก็ทำได้ไม่ง่ายนัก เพราะยังมีพื้นที่อื่นที่มีทรัพยากรดีกว่าสำหรับนักลงทุน ยังไงก็ยังต้องนำเข้าอยู่ดี เมื่อมองมุมนี้ไทยอาจเป็นผู้ได้โอกาสในสถานการณ์นี้หากต่อรองได้ เนื่องจากเรามีสินค้าที่ดีราคาไม่แพงมากนัก
ส่วนนโยบายการยกเลิกการสนับสนุนรถยนต์อีวีของทรัมป์จะกระทบกับอุตสาหกรรมรถอีวีของไทยหรือเปล่า ต้องบอกว่าประเทศไทยอยู่ในยุคเริ่มต้นการผลิตรถยนต์อีวี และในด้านหนึ่งไทยยังสนับสนุนรถยนต์ระบบ ICE เนื่องจากยังมีซัพพลายเชนจำนวนมาก ซึ่งรัฐบาลยังอยู่ในช่วงการหาความสมดุลของการผลิตรถยนต์อีวีกับระบบสันดาป อย่างไรก็ตามการพัฒนาเทคโนโลยีสะอาด เป็นความตกลงของโลก เช่น ในยุโรปยังคงเดินหน้าไปสู่เป้าหมายนี้ หากอเมริกาต้องการขายพลังงานของตัวเองโดยทิ้งพลังงานสะอาด ก็จะขัดแย้งกับเป้าหมายของโลก ในขณะที่อีลอน มัสก์ ก็เป็นผู้ผลิตรถยนต์พลังงานไฟฟ้ารายใหญ่ เราจึงเชื่อว่าอเมริกาจะไม่ทิ้งพลังงานสะอาด เพียงแต่ในช่วงนี้เขาต้องการใช้พลังงานที่มีให้เกิดประโยชน์สูงสุดเท่านั้น
ส่วนตลาดการค้ากับจีน กระทรวงพาณิชย์ตั้งเป้าหมายอัตราการเติบโตยอดการส่งออกไปจีนปีนี้ประมาณ 1% แต่เป้าหมายการทำงานสูงกว่านั้น 3-4 % โดยสินค้าหลักที่ส่งไปจีนคือสินค้าเกษตร เช่น ทุเรียน ซึ่งกรมฯก็พยายามสนับสนุนให้มีนวัตกรรมมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการแปรรูปอาหารหรือสินค้าใหม่ๆที่จะเข้าไปเจาะตลาดจีน
ในปี 2568 กรมฯก็มีโครงการมากกว่า 20 โครงการเกี่ยวกับตลาดจีน และปัจจุบันจีนให้ความสำคัญกับระบบอีคอมเมิร์ซ ถ้าส่งไปขายผ่านแพลตฟอร์มจะไม่มีการเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม หรือภาษีนำเข้า ซึ่งก็เป็นช่องทางที่กระทรวงพาณิชย์พยายามผลักดันให้ผู้ประกอบการส่งออกผ่านช่องทางนี้มากขึ้น อย่างในปีที่ผ่านมาก็มีกิจกรรมไลฟ์คอมเมิร์ซ สามารถขายสินค้าผ่านช่องทางนี้ได้ถึง 4,500 ล้านบาทภายในเวลาหนึ่งสัปดาห์ ซึ่งกรมฯได้ทำสัญญาเป็นพันธมิตรกับแพลตฟอร์มรายใหญ่ๆในจีน เพื่อเป็นช่องทางให้ผู้ประกอบการส่งสินค้าเข้าไปขายในจีนให้มากขึ้น
สำหรับสินค้าจีนที่ทะลักเข้ามาในไทย ทางกระทรวงพาณิชย์ก็มีการตั้งคณะทำงานขึ้นมา ป้องกันปัญหาสินค้าที่ไม่ได้คุณภาพ ไม่มีมาตรฐานอุตสาหกรรม รวมถึงการนำกฎหมายนำเข้ามาใช้ เพื่อคุ้มครองผู้บริโภคและผู้ประกอบการไทย ในส่วนของการแข่งขันของผู้ผลิตในประเทศก็มีหน่วยงานต่างๆ ให้ความช่วยเหลือ ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาผู้ประกอบการให้มีความรู้มากขึ้น การลดต้นทุนการทำธุรกิจต่างๆ การดูแลทรัพย์สินทางปัญญา เป็นต้น ซึ่งนโยบายของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์คือการส่งเสริมเอสเอ็มอีไทยขยายตลาดไปจีนและประเทศอื่นๆมากขึ้น
ภูมิรัฐศาสตร์กับระเบียบโลกใหม่
ผศ.ธมาภรณ์ พูมพิจอาจารย์ประจำสาขาภูมิศาสตร์และประวัติศาสตร์เชิงท่องเที่ยวคณะมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษมกล่าวว่า ในเรื่องของภูมิรัฐศาสตร์นั้น มองจากการหาเสียงของทรัมป์ไม่ได้ให้ความสำคัญในด้านนี้มากนัก โดยเฉพาะย่านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ให้ความสำคัญค่อนข้างน้อย แต่สิ่งที่ทรัมป์ให้ความสำคัญมากคือเศรษฐกิจธุรกิจ เราจะดูได้จากนโยบายที่ได้หาเสียงไว้มีอยู่ 3 นโยบายสำคัญ คือ ปัญหาเศรษฐกิจ เงินเฟ้อ จากผลสำรวจของทีมงานพบราคาสินค้าในสหรัฐฯมีราคาสูงขึ้นประมาณ 30% อีกนโยบายคือผู้อพยพและตามด้วยความมั่นคง จากที่โลกวุ่นวายอยู่ปัจจุบันจะให้จบลงในไม่นานนี้
เราต้องยอมรับว่าประธานาธิบดีทรัมป์มาจากนักธุรกิจ แนวคิดและนโยบายจึงให้ความสำคัญกับด้านเศรษฐกิจมากกว่าด้านอื่น จึงน่าจับตาว่าระเบียบโลกจะเปลี่ยนอย่างไร สหรัฐอเมริกาจะมีนโยบายอย่างไร แต่ที่สำคัญคือ ระบบการค้าเสรีที่เริ่มมาตั้งแต่ปี 2000 จะกลายเป็นการแลกหมัดต่อหมัดกับรัฐต่อรัฐ
ส่วนเรื่องความเสมอภาคความหลากหลายนั้นทรัมป์ไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้เลย ด้านสิ่งแวดล้อมก็เช่นกันได้ถอนตัวจากข้อตกลงรีสด้วยซ้ำ และความร่วมมือในหลายองค์กรระหว่างประเทศ สหรัฐฯอาจจะไม่เป็นผู้นำ โดยจะหันกลับมาฟื้นฟูเศรษฐกิจประเทศของตัวเองมากขึ้น ด้วยเหตุดังกล่าวจึงมองว่า นโยบายของทรัมป์จะกระทบกับการเปลี่ยนแปลงการจัดระเบียบโลก
